İNGİLİZCE PAST TENSE 'DID' DETAYLI KONU ANLATIMI

 

İngilizce past tense detaylı konu anlatımı

    İngilizce geçmiş zaman yapılarının ikinci bölümüyle dersimize devam edelim. İlk dersimizde geniş zamanda 'am/is/are' ile yapılan fiilsiz cümlelerimizi 'was/were' kullanarak nasıl geçmiş zamana taşıyacağımızı öğrenmiştik 👈. Bu dersimizde ise geniş zamanda 'do/does' yardımcı fiilleri ile oluşturduğumuz geniş zaman cümlelerini 'did' yardımcı fiili ile nasıl geçmiş zamana taşıyacağımızı öğreneceğiz. Bu iki yapının kuralları oldukça birbirine benziyor. O yüzden geniş zaman yapısını anlayan birisi için bu ders oldukça kolay olacak. 

    İlk olarak bu yapıda birçok konuda olduğu gibi özneleri tekil ve çoğul olarak iki gruba ayırmıyoruz. Bütün özneler için aynı kurallar geçerli. Basit bir geçmiş zaman cümlesi ile konuyu detaylandıralım.

-I played football yesterday : Dün futbol oynadım.

• Olumlu cümlelerde tıpkı geniş zamanda olduğu gibi cümleye yardımcı fiili dahil etmiyoruz.
• Bu bakımdan cümlelerin geniş zaman cümleleri ile karışmaması için esas fiilimize '-ed' takısı ekliyoruz. 
• Tekil ve çoğul olarak özne ayrımı yapmadığımız için bütün öznelerimiz de '-ed' takısını esas fiile mutlaka ekliyoruz.

-I didn't play football yesterday : Dün futbol oynamadım.

• Cümle olumsuz olduğunda, tıpkı geniş zaman cümlelerinde olduğu gibi, artık yardımcı fiilin sahneye çıkma zamanı geliyor. 
• Bu defa yardımcı fiilimiz cümlede yer aldığı için fiilimizi yalın halde yazıyoruz yani '-ed' takısını artık kullanmıyoruz.
• Eğer vurgu yapmak istemiyorsak 'did not' şeklinde uzun uzun değil 'didn't' şeklinde kısaltarak yazıyoruz/söylüyoruz.

-Did I play football yesterday : Ben dün futbol oynadım mı ?

• Soru cümlelerinde yardımcı fiili cümle başına yazıyoruz. 
• Esas fiilimiz ise yine yalın haliyle kullanılıyor.

Kurallar İngilizce geniş zaman yapısına ne kadar çok benziyor değil mi ? Şimdi temel cümlelerimize biraz daha örnek verelim.

⭐Olumlu cümleler:

• I played the piano yesterday : Dün piyano çaldım.
• She listened to music all morning : Bütün sabah müzik dinledi. 
• He walked to the park : O parka yürüdü.
• We talked about our holiday plans : Tatil planlarımız hakkında konuştuk. (Talk about : Bir şey hakkında konuşmak)
• They helped me with my homework : Bana ödevimde yardım ettiler.

⭐Olumsuz cümleler: 

• We didn't talk for a long time : Uzun süre konuşmadık.
• It didn't rain in the afternoon : Öğleden sonra yağmur yağmadı.
• The teacher didn't ask any questions : Öğretmen hiç soru sormadı.
• They didn't watch the football match : Onlar futbol maçını izlemediler. 
• The dog didn't jump over the fance : Köpek çitin üzerinden atlamadı.

⭐Soru cümleleri : 

• Did you play any sports ? Herhangi bir spor oynadın mı ?
• Did he walk to work ? O işe yürüdü mü ?
• Did it rain last night ? Dün gece yağmur yağdı mı ?
• Did the children study together ? Çocuklar birlikte mi çalıştılar ?
• Did the bird jump out of the cage ? Kuş kafesten dışarı mı atladı ?

⭐Olumsuz soru cümleleri :

• Didn't she listen to your advice ? Tavsiyeni dinlemedi mi ?
• Didn't he walk with you ? Seninle yürümedi mi ?
• Didn't they watch the final episode ? Final bölümü izlemediler mi ? 
• Didn't we talk about this before ? Bunu daha önce konuşmadık mı ?
• Didn't she help you find your keys ? Anahtarlarını bulmana yardım etmedi mi ?

    Isınma için bu kadar örnek yeterli. Neredeyse İngilizcedeki bütün zamanlarda karşımıza çıkan ve çıkacak olan istisnai durumlar burada da var elbette. İlk olarak '-ed' takısının istisnalarına bakalım.

⭐Sonu hali hazırda '-e' ile biten fiillere sadece '-d' ekliyoruz.

• Love : Loved
• Like : Liked 
• Move : Moved
• Dance : Danced

⭐Son harfi '-y' ise ve kendinden önceki harf ünsüz bir harf ise '-y' düşer '-ied' eklenir.

• Study : Studied
• Cry : Cried
• Try : Tried
• Carry : Carried 
• Worry : Worried

⭐Kendinden önceki harf sesli bir harf ise bu defa '-y' kalır standart olarak '-ed' eklenir.

• Play : Played
• Pray : Prayed
• Obey : Obeyed 
• Enjoy : Enjoyed
• Stay : Stayed

⭐Tek heceli ve 'sessiz + sesli + sessiz' şekilde biten ve ikinci hecesi vurgulu fiillerin son harfi tekrar eder.

• Prefer : Preferred  (vurgu ikinci hecede)
• Refer Referred  (vurgu ikinci hecede)
• Commit : Committed  (vurgu ikinci hecede)
• Permit : Permitted  (vurgu ikinci hecede)
• Hug : Hugged (tek heceli)
• Stop : Stoppet (tek heceli)
• Rob : Robbed  (tek heceli)

⭐Eğer vurgu ilk hecede ise 'sessiz + sesli + sessiz' kuralına uysa da son harf tekrar etmez.

• Listen : Listened
• Open : Opened
• Happen : Happened 
• Enter : Entered
• Visit : Visited 

    Bu iki maddedeki vurgu ayrımına takılmayın. Başlangıçta vurgu konusuna çok fazla takılmak yerine, en sık kullanılan fiillerin geçmiş zaman hallerini ezberlemeye odaklanın. Zamanla ve daha fazla İngilizceye maruz kaldıkça vurgu ayrımını daha doğal bir şekilde yapmaya başlayacaksınız.

⭐Son harfi '-l' ile biten fiillerde '-l' harfi tekrarlanır. 

• Travel : Travelled
• Cancel : Cancelled
• Signal : Signalled 
• Control : Conrolled

    Yukarıdaki bütün maddeler '-ed' takısının istisnaları. Aslında aşağıdaki fiilleri gördüğünde bu istisnalar oldukça kolay gelecek. İngilizcede bazı fiiller 'düzensiz fiiller' olarak geçer. Bu fiillerle geçmiş zaman cümleleri yaparken '-ed' takısı eklemiyoruz, kendilerine has ve 'fiillerin ikinci' hali olarak bilinen kelimeleri kullanıyoruz. 

Örneğin görmek anlamına gelen 'see' fiiliyle geçmiş zaman cümlesi kurmak istiyorsak 'seed' şeklinde kullanmıyoruz. Bu fiilin ikinci hali olan 'saw' kelimesini kullanıyoruz.

⭐I see you : Seni görüyorum     I saw you : Seni gördüm. 

Bazı diğer düzensiz fiillerimiz şunlar:

• Have : Had       
• We had dinner together last night : Dün gece birlikte akşam yemeği yedik.

• Say  : Said 
• She said hello to me : Bana merhaba dedi.

• Go : Went 
• We went on holiday to Italy last summer : Geçen yaz İtalya'ya tatile gittik.

• Come : Came
• He came to the meeting late : Toplantıya geç geldi.

• Make : Made 
• He made a mistake : Hata yaptı.

• Get : Got 
• I got a new book last week : Geçen hafta yeni bir kitap aldım.

⭐Bu fiillerin ikinci hallerini öğrenmenin belirli bir kuralı yok. Bu nedenle ne yazık ki başlangıçta ezberlemeniz gerekecek. İngilizcede çok sık kullanılan yüz elli civarında düzensiz fiil vardır ve bunlar, yukarıdaki örneklerde de görüldüğü üzere, bu dilde en çok kullanılan fiiller arasında yer alır. Bu fiillerin birinci, yani yalın hallerinin yanı sıra ikinci ve üçüncü halleri vardır. Yani bir fiilin üç farklı yazılışı vardır. 

⭐Go / went / gone  Gibi...

    Geçmiş zaman cümlelerinde bu fiillerin ikinci halleri, geriye kalan bütün 'perfect' zaman yapılarında ise üçünü halleri kullanılır. En iyisi öğrenmeye başlamışken siz ikinci hallerinin yanı sıra üçüncü hallerini de öğrenin. Sonrası için kolaylık olur. İngilizce düzensiz fiiller listesine buradan 👈 ulaşabilirsiniz. 

    Past tense ile kullanılan zaman zarflarını bir önceki dersimiz olan 'was/were' 👈 kullanımında detaylıca ele almıştık bu yüzden tekrara düşmemek için burada değinmeyeceğiz. 

    Son olarak bu yapının kullanım amacından bahsedelim. 'Simple past tense' cümlelerinin tamamı 'tamamlanmış eylemler' için kullanılır. Yukarıdaki örnekleri incelediğinizde bütün eylemlerin bahsedilen zaman diliminde olup bittiğini görebilirsiniz. Hiç birisi şu ana etki etmez. Peki, etki ettiği durumlar var mı ? Hayır ! zaten 'basit geçmiş zaman' denilmesinin bir sebebi var. Şimdilik bunu aklınızda tutsanız yeterli olur. 'Perfect' yapılarda neden bu şekilde söylediğimizi daha detaylı anlatacağız.

    Standart konu anlatım çizelgelerinde İngilizce geçmiş zaman konusu, başlangıç seviyesi için, bu noktada bırakılır. Sizlerde bu noktadan sonra normal çalışma takviminize dönebilirsiniz ancak Türkçedeki '-ecekti, -acaktı' yapısını bu noktada anlatmakta bizce bir sakınca yok. Oldukça basit kuralları olan bu yapıyı öğrenmek için bu linki 👈 kullanabilirsiniz.